پرداخت دیه از بیت المال در مواردی خاص انجام میپذیرد که در این خصوص لازم است با وکیل متخصص و مبرز مشورت نموده و از اقدام خودسرانه و یا سپردن کار به وکلای بی تجربه پرهیز فرمائید چراکه کوچکترین اشتباهی موجب رد گردیده و دیگر هرگز قادر به مطالبه حق و حقوق قانونی خود نخواهید بود .
قبول وکالت از سراسر کشور
۲ ۲۳۰ ۲۳۰ ۰۹۱۲
۱۲۱ ۶۱ ۶۱ ۰۹۱۲
۸۳ ۹۴۴ ۸۳ ۰۹۱۲
مشاوره حقوقی رایگان با وکیل
نشانی دفتر وکالت ما :
شعبه مرکزی : تهران – میدان فردوسی – نرسیده به استاد نجات اللهی ک نیائی پلاک ۷ ممیز یک دفتر وکالت و مشاوره حقوقی
شعبه دوم : خ مطهری خ کوه نور
شعبه سوم : خیابان ولی عصر – پائینتر از میدان منیریه – بین خیابان ولیعصر و میدان قزوین – پ ۱۱۵ – دفتر وکالت
جهت اخذ وقت ملاقات رایگان با وکیل میتوانید با یکی از شماره های ذیل تماس حاصل فرموده و روز – ساعت و محل ملاقات را با همکاران ما هماهنگ نمائید .
موارد پرداخت دیه از بیت المال:
۱-قسامه
۲-عاقله
۳-اشتباه قاضی
۴-عدم دسترسی به جانی
۵-دفاع در مقابل تهاجم دیوانه
۶-جنایت علیه نظم و امنیت عمومی
۷-صدمه زدن مامور حین انجام وظیفه
۸-عدم شناسایی قاتل
شرایط لازم برای پرداخت دیه از بیت المال:
۱-قسامه:قسامه به معنای قسم خوردن است و در جایی کاربرد دارد که لوث وجود داشته باشد لوث به معنای گمان و ظن می باشد در مواردی که ادله کافی برای اثبات جرم وجود نداشته باشد نوبت به قسامه می رسد.
مانند آنکه قتلی رخ دهی و تنها یک شاهد وجود داشته باشد در این صورت با قسم خوردن شاکی و ۴۹ نفر دیگر جرم ثابت می شود.
حال که معنای قسامه را فهمیدیم به موارد پرداخت دیه از بیت المال بر اساس قسامه می پردازیم:
ماده ۳۳۳ بیان می دارد که:اگر قتل میان دو یا چند نفر مردد باشد که قاتل کدام یک از آن چند نفر است و قسامه هم به صورت مردد اقامه شود،اگر همه متهمان به قتل قسم بخورند که بی گناه هستند،اصطلاحا بر برائت خودشان قسم بخورند دیه از بیت المال پرداخت می شود.
همچنین مطابق ماده ۴۸۴:
در صورت وقوع قتل و عدم شناسایی قاتل،که با تحقق لوث متهم در مضان اتهام است در موردی که متهم قسم بخورد که بی گناه است دیه از بیت المال پرداخت می شود.
همچنین اگر قتلی صورت گیرد و در غیر از لوث متهم در مضان اتهام قرار گیرد و هیچ دلیل دیگری برای انتساب اتهام به متهم وجود نداشته باشد با سوگند خوردن متهم بر بی گناهی دیه از بیت المال پرداخت می شود.
لازم به ذکر است مطابق ماده۳۳۴:اگر لوث میان یک یا چند نفر مردد باشد به طوری که نتوان یکی از چند نفر را قاتل شناخت اگر شاکی قسامه را رد کند و از متهمان تقاضای قسامه کند اگر همه متهمان اقامه قسامه کنند دیه از بیت المال پرداخت می شود.
۲-عاقله:عاقله به عبارت کلی اشخاصی هستند که مسئول پرداخت دیه در جنایت خطای محض هستند و شامل کلیه اشخاص ذکوری که از متهم ارث می برند مانند:پدر،برادر و… می شوند.
عاقله تنها مسئول پرداخت جنایت خطای محض است جنایت زمانی خطای محض محسوب می شوند که مرتکب نه تنها قصد فعل را ندارد بلکه قصد تحقق نتیجه را هم ندارد مانند اینکه:شخصی در خواب بدون اراده،مرتکب جنایت شود یا شخص مجنونی مرتکب قتل شود و…
ماده ۴۷۰ بدین شرح عاقله را مسئول پرداخت دیه می داندکه:شخص مرتکب عاقله نداشته باشد یا داشته باشد اما عاقله توانایی مالی برای پرداخت دیه را نداشته باشد و خود مرتکب هم مالی برای پرداخت نداشته باشد در این صورت دیه از بیت المال پرداخت می شود.
۳-اشتباه قاضی:مطابق اصل ۱۷۱ قانون اساسی و رجوع به ماده۴۸۵ قانون مجازات:یکی از مواردی که بیت المال را موظف به پرداخت دیه می کند اشتباه قاضی است.
اما این مورد را بایداز تقصیر و عمد قاضی استثنا کرد چون در فرضی که قاضی عامدا حکمی صادر کند و منتج به نتیجه زیان بار شود،قاضی قصاص می شود و اگر اشتباه قاضی ناشی از تقصیر باشد دیه توسط قاضی پرداخت می شود.
فرض اشتباه قاضی در خصوص پرداخت دیه از بیت المال شامل مواردی می شود که قاضی مطابق با قانون و ادله و موازین شرعی حکمی صادر کرده و بعد معلوم شود که متهم مستحق نبوده در این صورت دیه از بیت المال پرداخت می شود.
۴-عدم دسترسی به جانی:مطابق ماده ۴۷۴و۴۷۵در جنایت شبه عمد و خطای محض،در صورتی که به علت مرگ یا فرار به متهم دسترسی نباشد،دیه از مال او پرداخت می شود و اگر مالی نداشته باشد دیه از بیت المال پرداخت می شود.
همچنین مطابق ماده ۴۳۵:در مورد قتل عمد در صورتی که مرتکب مالی نداشته باشد و عاقله هم توانایی پرداخت نداشته باشد دیه از بیت المال پرداخت می شود.
۵-دفاع در مقابل تهاجم دیوانه:مطابق تبصره ۳ ماده ۱۵۶اگر در برابر تهاجم دیوانه شخصی دفاع مشروع کند و در اثر درگیری شخص دیوانه فوت کند،دیه توسط بیت المال به ورثه شخص مجنون پرداخت می شود.
۶-جنایت علیه نظم و امنیت عمومی:مطابق ماده۴۲۸در مواردی که جنایت موجب اخلال در نظم عمومی شود و احساسات عمومی را جریحه دار کند و مصلحت در اجرای قصاص باشد لیکن خواهان قصاص توانایی پرداخت فاضل دیه رانداشته باشد مانند اینکه:قاتل مرد و مقتول زن باشد دیه مذکور از طرق بیت المال پرداخت می شود.
۷-صدمه زدن مامور حین انجام وظیفه:مطابق ماده ۴۷۳ هرگاه ماموری در اجرای وظایف قانونی عملی را مطابق مقررات انجام دهد و همان عمل موجب فوت یا آسیب بدنی شود دیه از بیت المال پرداخت می شود مانند اینکه:مامور نیروی انتظامی در راستای وظیفه خود برای متوقف کردن متهم تیر هوایی شلیک کند و موجب فوت افراد عابر پیاده شود دیه از بیت المال پرداخت می شود.
۸-عدم شناسایی قاتل:مطابق ماده۴۸۷:اگر شخصی به قتل برسد و قاتل شناخته نشود دیه از بیت المال پرداخت می شود.
قبول وکالت از سراسر کشور
۲ ۲۳۰ ۲۳۰ ۰۹۱۲
۱۲۱ ۶۱ ۶۱ ۰۹۱۲
۸۳ ۹۴۴ ۸۳ ۰۹۱۲
مشاوره حقوقی رایگان با وکیل
نشانی دفتر وکالت ما :
شعبه مرکزی : تهران – میدان فردوسی – نرسیده به استاد نجات اللهی ک نیائی پلاک ۷ ممیز یک دفتر وکالت و مشاوره حقوقی
شعبه دوم : خ مطهری خ کوه نور
شعبه سوم : خیابان ولی عصر – پائینتر از میدان منیریه – بین خیابان ولیعصر و میدان قزوین – پ ۱۱۵ – دفتر وکالت
جهت اخذ وقت ملاقات رایگان با وکیل میتوانید با یکی از شماره های ذیل تماس حاصل فرموده و روز – ساعت و محل ملاقات را با همکاران ما هماهنگ نمائید .
تفاوت دیه مسلمان با غیر مسلمان:در خصوص دیه مسلمان و کافر و آیا اینکه دیه کافر برابر دیه مسلمان است ابتدا این نکته حائز اهمیت است که کفار به دو دسته شناخته شده در قانون اساسی مانند:مسیحی،کلیمی،زردشتی و… تقسیم بندی می شوند مطابق ماده ۵۵۴:دیه جنایت بر اقلیت های دینی شناخته شده در قانون اساسی بر اساس دیه مسلمانان تعیین می شود.
اما در خصوص اقلیت های دینی که در قانون اساسی شناخته نشده اند نص صریحی نداریم،لازم به ذکر است ماده ۳۱۰ اشعار می دارد:اگر مسلمان ذمی،مستامن و معاهد بر غیر مسلمانی که ذمی مستامن و معاهد نیست جنایتی وارد کند قصاص نمی شود در این صورت مرتکب به مجازات تعزیری محکوم می شود، همانطور که از ظاهر ماده مشخص است در این مورد برای مجنی علیه غیر مسلمان دیه تعریف نشده است!!!
<strong>متولی پرداخت دیه از بیت المال:بیت المال که از آن به خزانه عمومی تعبیر می شود متعلق به عموم مردم است و سرپرستی آن را دولت به عهده دارد،دولت به عنوان متصدی بیت المال فقط در موارد مقرر در قانون می تواند از آن برداشت کند.
دادگاه صالح برای مطالبه دیه از بیت المال:
با توجه به قواعد صلاحیت ذاتی و نسبی همچنین بر اساس رای شماره۱۱۴۲مورخ۱۸/۱۱/۱۳۹۴ دیوان عالی کشور در خصوص حل اختلاف بین دادگاه کیفری ۱ و کیفری ۲ دادگاه کیفری ۲ صالح به رسیدگی در این خصوص است.
سوالی که مطرح است اینکه آیا دیه وصف کیفری دارد؟ به بیان دیگر آیا مجازات است یا خیر؟با توجه به اختلافی که در این مورد وجود دارد به نظر می رسد با توجه به اینکه ماده ۱۴دیه را نوعی مجازات می داند قائل به این باشیم که برای مطالبه دیه به دادگاه کیفری مراجعه کنیم نه دادگاه حقوقی.
همچنین قانون دیه را در صلاحیت محاکم کیفری می داند و به صورت مطلق بیان نموده بنابراین به نظر می رسد تفاوتی بین پرداخت دیه توسط مشتکی عنه با پرداخت دیه توسط بیت المال نباشد.
اما توجه با این نکته که ماده ۲۰ قانون آیین دادرسی کیفری بیان می کند که سقوط دعوای عمومی موجب سقوط دعوای خصوصی نیست به نظر می رسد در موارد سقوط دعوای عمومی مثل برائت متهم بتوان مطالبه دیه را از دادگاه حقوقی درخواست کرد.
<strong>آیا دیه غیرمسلمان نیز از بیت المال پرداخت می شود؟
در این خصوص نص یا رای وحدت رویه ای نداریم به نظر می رسد از آنجا که ماده ۵۵۴ که دیه اقلیت های دینی شناخته شده را برابر با دیه مسلمانان می داند در فصل مقادیر دیه آمده،بنابراین قانون گذار در مقام بیان نبوده که حکم به پرداخت دیه از بیت المال را به آن تسری دهیم و نظر به اصل عدم تفسیر موسع و قیاس در مباحث کیفری به نظر می رسد پرداخت دیه غیر مسلمانان از بیت المال وجهه ی قانونی نداشته باشد.
تهیه کننده وکیل حمید فرحناک
قبول وکالت از سراسر کشور
۲ ۲۳۰ ۲۳۰ ۰۹۱۲
۱۲۱ ۶۱ ۶۱ ۰۹۱۲
۸۳ ۹۴۴ ۸۳ ۰۹۱۲
مشاوره حقوقی رایگان با وکیل
نشانی دفتر وکالت ما :
شعبه مرکزی : تهران – میدان فردوسی – نرسیده به استاد نجات اللهی ک نیائی پلاک ۷ ممیز یک دفتر وکالت و مشاوره حقوقی
شعبه دوم : خ مطهری خ کوه نور
شعبه سوم : خیابان ولی عصر – پائینتر از میدان منیریه – بین خیابان ولیعصر و میدان قزوین – پ ۱۱۵ – دفتر وکالت
جهت اخذ وقت ملاقات رایگان با وکیل میتوانید با یکی از شماره های ذیل تماس حاصل فرموده و روز – ساعت و محل ملاقات را با همکاران ما هماهنگ نمائید .
در صورت نیاز به اطلاعات بیشتر صفحات دیگر ما را مطالعه یا حضورا جهت مشاوره رایگان با در دست داشتن کلیه مدارک تشریف فرما شوید .
در صورت داشتن هرگونه نظر یا دیدگاه یا سئوال در خصوص معامله صوری یا هر مسئله دیگر میتوانید مراتب را در فرم ذیل اعلام تا در اسرع وقت به شما پاسخ داده شود ↓