ولایت به معنای سرپرستی است و مخصوص پدر و جد پدری می باشد که هیچ کدام بر دیگری تقدم ندارند و در مقام تصمیم گیر برای کودک از قدرت قانونی یکسانی برخوردار هستند اما ولایت ولی قهری زمانی معنی می یابد که …..
موضوع : ولایت
ولایت : رسیدگی به امور حقوقی مالی و غیر مالی
ولی : به دارنده این سمت ولی می گویند
مولی علیه : کسی که تحت ولایت قرار دارد مولی علیه نامیده می شود
مقدمه
ولایت به معنای سرپرستی است و مخصوص پدر و جد پدری می باشد که هیچ کدام بر دیگری تقدم ندارند و در مقام تصمیم گیر برای کودک از قدرت قانونی یکسانی برخوردار هستند و تا زمانی که شخصی به سن ۱۸ سالگی نرسیده است تحت ولایت پدر و پدر بزرگ خود قرار دارد . ولایت مانند حضانت امری نیست که بشود بر سر آن توافق کرد و آن را به مادر داد . با انتقال حضانت به مادر ولایت نیز به او منتقل نمی شود و مادر حتی با گرفتن حضانت فرزند خود ، تام الاختیار نمی باشد . به طور مثال زمانی که حضانت کودک ۶ ساله با مادر اوست چنانچه مادر وی تصمیم به مهاجرت بگیرد یا مادر تصمیم به خالی کردن حساب بانکی فرزند بگیرد اذن ولی کودک برای این امور لازم است .
ولی کیست ؟
در قانون اختیار و قدرتی به شخصی که دارای صلاحیت است برای اداره اموال و مواظبت از شخصی که اهلیت ندارد ( عقل ، بلوغ ، رشد و … ) داده شده است . به شخصی که این سمت را داراست ولی میگویند .
ولی خاص کیست ؟
ماده ۱۱۹۴ قانون مدنی تعریفی را از ولی خاص ارائه داده است و مطابق این ماده پدر و جد پدری و وصی که از طرف آنها انتخاب میشود ولی خاص طفل نامیده می شود .
ولایت قهری چیست ؟
- پدر و جد پدری بر طفل صغیر خود دارای ولایت هستند این صغر سن در دختران با اتمام ۹ سال تمام و در پسران با اتمام ۱۵ سال پایان می یابد .
- داشتن سن ۱۸ سال به عنوان اماره رشد ( توانایی مدیریت امور مالی ) محسوب می شود قبل از این سن افراد غیر رشید وبعد از این سن رشید محسوب می شوند مگرآنکه خلاف این امر ثابت شود در حالتی که بعد از سن ۱۸ سالگی توانایی درک و مدیریت امور مالی خود را نداشته باشد که به اصلاح به آن فرد غیر رشید سفیه میگویند ، در این حالت طفل غیر رشید تحت ولایت قهری پدر و جد پدری قرار میگرد.
- فردی که قوای عقلانی اش دچار اختلال شده و قادر به تشخیص خوب و بد از یکدیگر نیست .
ولایت کودکان بی سرپرست یا بد سر پرست
زمانی که هیچ یک از پدر و مادر یا جد پدری یا وصی منصوب شده از طرف ولی قهری صلاحیت سرپرستی را حتی با وجود ناظر نداشته باشد دادگاه میتواند مسئولیت نگهداری مراقبت محجوررا به یکی از درخواست کنند گان سرپرستی بدهد . در این صورت علاوه بر حضانت فرزند ، ولایت او نیز به سرپرست می رسد و اداره کلیه امور چنین فرزندی بر عهده سر پرست است ( ماده ۱۰ قانون حمایت از کودکان و نوجوانان )
چه زمانی ولایت ولی از بین می رود ؟
- هنگامی که ثابت شود که ولی شخص مصلحت محجور را در نظر نمیگیرد و در جهت منافع وی حرکت نمی کند حق ولایت او ساقط می شود .۲- چنانچه صلاحیت شخص برای ولایت محجور از بین برود به طور مثال ، ولی ورشکسته ، مجنون و … شود .
ولایت امین
در مواردی به تقاضای خویشاوندان طفل یا به تقاضای دادستان دادگاه یک نفر امین را به ولی منضم میکند:
- در حالتی که ولی در اداره اموال فرزند خود مصلحت او را رعایت نکند و به ضرر او عمل کند ،
- و همچنین در حالتی که ولی به دلیل بیماری یا کهولت سن قادر به اداره کرده اموال فرزند خود نباشد
آیا پدر و پدر بزرگ میتوانند برای ادره امور مالی و ولایت فرزند خود شخصی را انتخاب کنند ؟
بله ، به این امر ولایت وصی می گویند. و به این شخص که به این نحو انتخاب می شود وصی می گویند و ماده ۱۱۸۸ قانون مدنی در این باره می گوید : هر یک از پدر و جد پدر یعد از فوت یکدیگر می تونند برای اولاد خود وصی تعیین کنند تا بعد ازفوت خود، اموال فرزندش اداره شود و از آنها مراقبت و مواظبت شود .
گواهی ولی قهری
پدر و جد پدری نیازی به این گواهی ندارند این گواهی در مواردی استفاده می شود که شخصی جز پدر و پدربزرگ محجور قصد اداره امور وی را دارد .
با استفاده از این گواهی ولی میتواند تمامی امور مربوط به محجور را انجام دهد و دیگر نیازی به ارائه مدارک ولایت او نیست . برای داشتن این گواهی ولی باید دادخواست دهد و لایحه به دادگاه تقدیم کند .
چه امری موجب میشود که ولایت پدر بر دختر از بین برود ؟
هنگامی که زن ازدواج میکند و از همسرش جدا میشود و هنگامی که دختر قبل از ازدواج رابطه جنسی داشته باشد ولایتی پدر وی از بین می رود و در تصمیم گیی برای امور مالی و زندگی خود آزاد می باشد .
نمونه فرم درخواست نصب قیم برای صغیر به تقاضای مادر وی از دادستان دادسرای عمومی
بسمه تعالی
سرپرست محترم دادسرای عمومی ناحیه ۲۵ تهران (امور سرپرستی)
احتراماً به استحضار می رساند، آقای … فرزند … به شماره شناسنامه ….. شماره ملی …. در تاریخ … در اقامتگاه دائمی خود در شهرستان … مرحوم شد. از وی فرزند پسر/ دختری به نام … متولد … دارای شماره شناسنامه …. مقیم …. در قید حیات است که حضانت آن با اینجانبه همسر آن مرحوم و مادر صغیر می باشد.
از آنجایی که جدی پدری محجور به نام آقای …. فرزند …. دارای شماره شناسنامه …. شماره ملی …. متولد …. مقیم …. در قید حیات است، اداره اموال و حقوقی مالی مولی علیه بر عهده ایشان می‌باشد لکن این شخص به علت بیتوجهی، سهلانگاری و بیاطلاعی نسبت به امور مولی علیه و …. قادر به انجام وظایف خود نبوده و موجبات تضرر صغیر را فراهم نموده است.
بنابراین، مراتب را در اجرای قسمت نخست ماده ۱۱۸۴ قانون مدنی [اگر ولی قهری مرتکب تعدی و تفریط نسبت به اموال مولیعلیه شده باشد باید به ماده ۱۱۸۶ قانون فوق نیز استناد شود]، به منظور انجام اقدامات قانونی لازم جهت عزل ولی قهری و نصب قیم با حق اولویت مادر به شرح ماده ۶۱ قانون امور حسبی به آن مقام اعلام می دارم.
محل اقامت صغر: ……………………
اقامتگاه ولی قهری: ………………
اقامتگاه متقاضی: ……………………