استردادلاشه چک و سفته یعنی اینکه بعد از تحقق هدف از صدور چک یا سفته صادر کننده چک می تواند ورقه ی چک  را مطالبه کند .

استرداد در لغت یعنی پس گرفتن لاشه چک  یعنی مطالبه ورقه چک بعد از حصول هدف از صدور چک.

 استرداد لاشه چک را نمی توان از بانک درخواست کرد از طرف بانک ها انجام نمی شود همه امور در رابطه با سفته هم جاری است این دعوا یعنی استرداد چک زمانی مطرح می‌شود که وجه چک پرداخت شده است و صادرکننده می‌خواهد که لاشهچک را مسترد کند علاوه بر این  اگر چک به عنوان امانت و یا ضمانت صادر شده باشد برای این امر یعنی استرداد وجه چک صادر کننده باید قبل از طرح دعوی اظهارنامه برای دارنده چک ارسال کند و به او اعلام کند تا مهلت مندرج در اظهارنامه نسبت به استرداد چک اقدام نماید و اگر در این مدت اقدام نکند  صادر کننده علیه او اقامه دعوا خواهد کرد.

مرجع قضایی صالح برای رسیدگی به دعوای استرداد لاشه چک

اقامه دعوی استرداد چک با در نظر گرفتن مبلغ مندرج در چک تعیین می‌شود یعنی چنانچه چک ۲۰ میلیون ریال یا کمتر باشدحسب مورد در شورای حل اختلاف محل اقامت خوانده و یا در دادگاه عمومی محل اقامت خوانده باید مطرح شود.

نکته :باید توجه کنیم که این گمان که چون چک را میتوان از اجرای ثبت اصول کرد پس می‌توان استرداد لاشه چک را هم ازاجرای ثبت خواست در صورتی که این فرض اشتباه است استرداد لاشه چک از اجرای  ثبت زمانی که اجراییه برای وصول وجه چک استفاده شده باشد ممکن نیست مگر زمانی که اجراییه باطل شود.

صلاحیت محلی نیز میبایست در حوزه اقامت خوانده باشد .

مدارک مورد نیاز برای اقامه دعوا

برای اقامه دعوای استرداد لاشه چک مانند هر دعوای حقوقی دیگری،  نیاز به  مدارکی می باشد که عبارتند از

الف) تصویر مصدق دادنامه و در صورت در اختیار نداشتن، شماره پرونده استنادی

ب) تصویر مصدق سند عادی و در صورت در اختیار نداشتن، شهادت شهود و مطلعین

ج) ارایه اظهارنامه درخواست استرداد لاشه چک

*به همراه داشتن کارت ملی جهت احراز هویت

نکته اگر چک به عنوان امانت داده شده باشد در این صورت دارنده آن به عنوان امین محسوب می‌شود و چنانچه از استرداد وجه آن خودداری کند صادر کننده می تواند اقدام به شکایت کیفری عدم استرداد چک تحت عنوان خیانت در امانت نماید به این دلیل که خیانت در امانت یک جرم تلقی می شود و نیاز به اثبات دارد و بار اثبات آن با صادر کننده چک است که اثبات نمایند طرف مقابل قصد سوء استفاده داشته است.

مرتکبین جرم خیانت در امانت، علاوه بر مجازات حبس (زندان) به جبران خسارت زیان‌دیده نیز محکوم می‌شوند.

براساس ماده ۶۷۲ قانون مجازات اسلامی                   
هر کس از سفید مهر یا سفید امضایی که به او سپرده شده یا به هر طریق به دست آورده است، سوء استفاده کند، به یک تا سه‌ سال حبس محکوم میگردد.

مطابق ماده ۶۷۴ قانون مجازات اسلامی:

هر‌گاه اموال منقول (اموالی که قابلیت جابجایی و نقل مکان ندارند مانند ماشین) یا غیرمنقول (اموالی که امکان جابجایی و نقل مکان ندارند، مانند زمین) یا نوشته‌هایی از قبیل ‌سفته، چک، قبض و نظایر آن به عنوان اجاره یا امانت یا رهن (ضمانت) یا برای وکالت یا هر کار با اجرت یا بی‌اجرت (بدون مزد) به کسی داده شده و بنا بر این بوده است که اشیای مذکور مسترد شود (پس داده شوند) یا به مصرف معینی‌ برسد و شخصی که آن اشیا نزد او بوده، آنها را به ضرر مالکین یا متصرفین آنها استعمال یا تصاحب یا تلف یا مفقود کند، به حبس ‌از ۶ ماه تا سه سال محکوم خواهد شد).

نمونه اظهار نامه:

بسمه‌تعالی
برگ اظهارنامه

تاریخ ……………
شماره …………..
پیوست   سلام علیکم
سرکار خانم یا جناب آقای
احتراماً به استحضار شما می‌رسانم با استناد به ماده ۱۵۶ قانون آیین دادرسی مدنی این اظهارنامه را به شما ابلاغ می‌نمایم:

اینجانب یک فقره چک به شماره …… بر عهده بانک ….. شعبه …… به مبلغ …….. ریال بابت انجام تعهدی برای شما صادر کرده‌ام تا در تاریخ ۱۸ اردیبهشت ماه مبلغ …… ریال به شما پرداخت کنم. با توجه به  این‌که بنده در تاریخ مقرر تعهد خود را عملی نموده‌ام، شما هنوز یک فقره چک بنده را بازنگردانده‌اید.

با توجه به این نکته که ۱۰ روز از مدت انجام تعهد بنده گذشته است، ولی شما همچنان چک را به بنده بازنگردانده‌اید، از طریق این اظهارنامه به شما ابلاغ می‌کنم که در طی یک هفته آینده لاشه چک را به بنده بازگردانید.

پس از ابلاغ این اظهار نامه و در صورت بی‌توجهی شما، ادعایی مبنی بر بی‌اطلاعی از این مسئله پذیرفته نخواهد شد.

لذا اقدامات حقوقی و قضایی به منظور استرداد چک انجام خواهد گرفت.

با تشکر
نام و نام خانوادگی
امضاء – تاریخ

نمونه رای دادگاه

 در خصوص دعوای آقای مسعود …. با وکالت آقای…… خانم مهناز …….. به  طرفیت ۱-خانم نسرین …….چبنلو  با وکالت خانم سمیرا…. و آقای محمد ا….۲_ زیدالله ….. به خواسته استرداد لاشه چک به شماره ۴۴۶ ۳۵

مورخ ۱/ ۱۰ /۱۳۹۳ مطالبه خسارت دادرسی حق الوکاله وکیل و مداقه در جمیع اوراق و محتویات پرونده توجه به قرارداد تنظیمی فی ما  بین خوانده ردیف اول و خواهان که در آن صراحتا  به چک  شماره  صدرالذکربه عنوان تضمین تحویل واحد اشاره گردیده است و با توجه به اینکه واحد تحویل خوانده ردیف اول گردیده است و طبق صورتجلسه تحویل در ازای دریافت چک تضمینی توسط خوانده ردیف دوم که از اعضای هیئت مدیره تعاونی مسکن بوده است صورت گرفته است و نامبرده از تضمینی بودن چک موضوع دعوا مطلع بوده است لذا در رابطه قراردادی  طرفین صرف نظر از منشأ  ان ثالث با علم و آگاهی

 تضمینی بودن  چک ان  را دریافت کرده است لذا دارنده با حسن نیت نمیباشد و نظر به اینکه در ما نحن فیه موضوع چک  قابلیت مطالبه ندارد اصل عدم توجه به ایرادات در خصوص دارنده با حسن نیت می باشد در حالیکه دارنده چک سابق فاقد چنینوصفی  است  نظر به شرایط صدرالذکر دعوای خواهان  صائب است مستند مواد ۱۹۸. ۵۰۳. ۵۱۵.. و ۵۱۹ از قانون آیین دادرسی مدنی و ماده ۱۲۵۷ از قانون مدنی حکم بر استرداد لاشه چک به شماره ۴۴۶۲ ۲۵ مورخ ۱/۱۰/۹۳ و محکومیت خواندگان به پرداخت هزینه دادرسی  به مبلغ ۱۱۹۵۰۰۰ ریال،مبلغ ۵۰۰۰۰۰۰ ریال حق الوکاله وکیل درحق خواهان صادر و اعلام می گردد رای صادره حضوری و قطعی بوده.

نمونه رای دوم

مالی بودن دعوای استرداد لاشه چک

درتاریخ : ۱۳۹۲/۰۱/۱۹ به شماره : ۹۲۰۹۹۷۰۲۲۳۳۰۰۰۱۷

موضوعات مرتبط با این نمونه رأی و مرجع صدور

این نمونه رای که در شعبه ۳۳ دادگاه تجدید نظر استان تهران صادرشده است درباره این موضوعات می باشد: دادخواست، دعوای مالی، استرداد، هزینه دادرسی

      چکیده رای

دعوای استرداد لاشه چک، در زمره دعاوی مالی بوده و مستلزم واریز هزینه دادرسی دعاوی مالی است.

رای بدوی

در خصوص دعوی ر.ل. و م.ل. با وکالت س.ح. و س.ح. به‌ طرفیت س.ک. به خواسته استدعای رسیدگی و صدور حکم بر محکومیت و الزام خواندگان به استرداد یک فقره چک به شماره ۸۴۶۰۸۸/۵۶۴ به انضمام خسارت وارده اعم از؛ هزینه دادرسی و حق‌الوکاله وکیل نظر به اینکه صدور چک دایر بر مدیونیت صادر کننده است و خارج از روابط قراردادی طرفین می‌باشد، لذا دادگاه خواسته خواهان را متکی به دلیل ندانسته و مستنداً به ماده ۱۹۷ قانون آیین دادرسی مدنی حکم به بطلان دعوی خواهان را صادر و اعلام می‌نماید. رأی صادره حضوری و ظرف بیست روز پس از ابلاغ قابل تجدیدنظرخواهی در محاکم محترم تجدیدنظر استان تهران است.
رئیس شعبه ۱۹ دادگاه عمومی حقوقی تهران ـ یازرلو

رای دادگاه تجدید نظر

درخصوص تجدیدنظرخواهی۱٫ آقای ر.ل.۲٫ آقای م.ل. با وکالت آقای س.ح. و آقای س.ح. به‌ طرفیت آقای س.ک. نسبت به دادنامه شماره ۸۸۳ ـ ۲۱/۸/۱۳۹۱ صادره از شعبه ۱۹ دادگاه عمومی حقوقی تهران که متضمن صدور حکم به بطلان دعوی خواهان به خواسته استرداد یک فقره چک به شماره ۸۴۶۰۸۸/۵۶۴ به مبلغ یک صد و سی میلیون تومان می‌باشد، با توجه به اینکه استرداد چک موضوع مالی می‌باشد هزینه دادرسی در مرحله تجدیدنظر به مبلغ ۲۴۵۰۰۰ تومان که تودیع ننموده است پرونده از این جهت واجد نقص می‌باشد ضمناً ابطال تمبر هزینه دادرسی نیز در مرحله بدوی غیر مالی محاسبه شده و از این جهت نیز واجد نقص می‌باشد دفتر مقرر است پرونده را جهت رفع نقص از آمار کسر عیناً به دفتر دادگاه محترم بدوی اعاده تا پس از رفع نقص عیناً به این دادگاه ارسال دارند.
مستشاران شعبه ۳۳ دادگاه تجدیدنظر استان تهران
خیری ـ کریمی