معاوضه

معاوضه قراردادی است که به موجب آن یکطرف معامله مالی به طرف دیگر معامله داده و به جای وجه ثمن معامله مال دیگری را از طرف دیگر اخذ نماید .

عقد معوض با عوض معلوم و تحت شرایط خاصی معتبر میباشد.

جهت مشاوره حقوقی رایگان با وکیل با تجربه دادگستری در عقود و قراردادها با شماره۰۹۱۲۲۳۰۲۳۰۲ تماس حاصل فرمائید.

موضوع : عقود معاوضی و عقد معاوضه

تعریف عقد : عقد از لحاظ لغوی به معنی گره بستن است . در عقد به شکل معمول دو طرف وجود دارد که در بعضی مواقع کسی تعهد به انجام عهدی میکند که بین دو طرف توافق شده و طرف مقابل نیز در قبال تعهد طرف مقابل تعهد به انجام کار دیگری میکند . که اصطلاحا به این انجام تعهد عوض گفته میشود و در برخی موارد نیز یکی از طرفین تعهد به پرداخت عوض میکند و دیگری هیچ تعهدی نسبت به دیگری نخواهد داشت که در ادامه توضیح بیشتری در اینباره خواهیم داد .

تقسیم عقود : عقود از لحاظ شکلی به چند شکل میتوانند تقسیم شوند اما در اینجا ما با یک تقسیم به شکل عقود معوض و عقود غیر معوض یا مجانی کار داریم .

عقود غیر معوض یا مجانی : عقود غیر معوض یا مجانی یعنی شخصی چیزی را یا مالی را به تملک دیگری درمیاورد و هیچ گونه تعهدی و یا توقعی از طرف مقابل ندارد و فردی که مال به او تملیک شده است هیچ گونه تعهدی نسبت به مال ندارد به اینگونه عقود نیز عقود غیر معاوضی یا مجانی گفته میشود . مثال ساده نیز برای این نوع عقود عقد هبه یا بخشش است مثلا فردی خانه ای دارد و آن خانه را تحت نوشته ای به یکی از اقوامش میبخشد ، چنین نوشته ای عقد هبه میباشد .

عقود معوض : عقود معوض یعنی شخصی چیزی را به تملک دیگری درمیاورد و در عوض چیزی را یا مالی را از دیگری دریافت میکند . مثال ساده برای این تعریف مثلا شما خانه ای را خریداری میکنید و در عوض پول خانه را به صاحب مال میدهید .

تفاوت عقد معوض بامعاوضه را در قسمتی دیگر برایتان شرح خواهیم داد.

مشاوره حقوقی رایگان با وکیل

۰۹۱۲۲۳۰۲۳۰۲

موارد عقد معوض :

۱_ بیع : بیع یعنی تملیک عین به عوض معلوم _ به عبارت دیگر بیع یعنی تملیک مالی به شخص دیگر و گرفتن مالی به عنوان ثمن یا عوض . نکته مهم در بیع که میتواند بیع را از بقیه عقود معاوضی سوا کند این است که مبیع یعنی چیزی که مورد معامله در عقد بیع قرار میگیرد باید عین باشد نه منفعت و یا حق ؛ مثلا غقد اجاره یک خانه را بیع نمیتوان گفت .

عوض در عقد بیع میتواند پول و یا کالا و یا حتی خدمات باشد اما سوالی که اینجا پیش می آید این است که تفاوت بین بیعی که ثمنش کالا باشد و یا خدمات با غقد معاوضه چیست ؟ پاسخ قصد طرفین است . یعنی برای اینکه یک عقد معاوضه باشد باید طرفین قصد داشته باشند که مالی را که برای کس دیگری است در قبال مالی که دارد عوض کنند و دیگر بجث اینکه کدام مبیع است و کدام ثمن مطرح نمیباشد اما در بیع معلوم است که فروشنده مال کیست و ثمن معامله را چه کسی میدهد .

۲_اجاره : اجاره عقدی است که به موجب آن مستاجر از منافع عین مستاجره استفاده میکند و منتفع میشود و در برابر منفعتی که از مستاجره میبرد متعهد میشود که به موجر اجاره بها بپردازد.

۳_مزارعه : مزارعه عقدی است که شخصی که مالک زمین است زمین خود را به شخصی که کار ایشان زراعت است به مدت موقت میسپارد تا شخص زارع روی زمین زراعت کند و در حاصل با زارع در سود و زیان شریک باشد .

۴_ مضاربه : مضاربه نیز عقدی است که شخصی دارای ثروت ، ثروت خود را به کسی واگذار میکند و توافق میکند که شخص گیرنده از این ثروت در تجارت استفاده کند و نیز شخص واگذار کننده در سود و زیان کار تجارت شریک میباشد .

عقد معاوضه : عقد معاوضه نیز یکی از عقود معاوضی است که مطابق ماده ۴۶۴ قانون مدنی یکی از طرفین عقد مالی را از طرف دیگر اخذ میکند و به جای مال اخد شده مالی را به عنوان عوض تقدیم طرف دیگر میکند بدون اینکه مال اخذ شده از طرف دوم ثمن و مال تقدیم شده مبیع نام بگیرد . به عبارت دیگر در عقد معاوضه قصد طرفین حایز اهمیت است یعنی معاوضه باید طوری صورت بگیرد که هیچ یک از طرفین فروشنده یا خریدار شناخته نشوند و مالی که مورد عقد قرار میگیرد نیز نباید به عنوان مبیع و ثمن باشد در غیر اینصورت از عقود معاوضه بیرون و عقد بیع محسوب خواهند شد .

عقد معاوضه عقدی است لازم : لازم یعنی هیچ یک از طرفین حق فسخ عقد را به تنهایی ندارند مگر در موارد ی قانون مشخص کرده باشد و یا طرفیت توافق کنند که عقدی که بسته اند را فسخ کنند .

عقد معاوضه عقدی است تملیکی : تملیکی یعنی هر یک از طرفین که مالی را برای معاوضه مورد معامله و معاوضه قرار میدهند ؛ مالک مالی میشوند که در عوض مال داده شده از طرف مقابل داده اند .

کلیه احکام حاکم بر عقد بیع در عقد معاوضه نیز حاکم است جز احکام خاص بیع مثل خیارات . در معاوضه خیار مجلس و خیار حیوان و خیار تاخیر ثمن وجود ندارد .

یکی از تفاوت های بیع و معاوضه این است که اغلب در عقد بیع مبادله بین مال یا کالا با پول انجام میشود اما در معاوضه اینطور نیست و تمام معاملات در عقد معاوضه تماما به صورت کالا با کالا انجام میگیرد .

یکی دیگر از تفاوت های معاوضه با بیع این است که در معاوضه حق شفعه نیز وجود ندارد .

حق شفعه : یعنی زمانی که مالی مشاعی قابل تقسیم دارای دو مالک یا چند مالک به صورت مشترک میباشند ، شریک زمانی که شما میخواهید مال خود را بفروشید میتواند همان مبلغی که خریدار از شما میخرد را بدهد و از حق شفعه ی خود استفاده کند تا مالک سهم شما بشود .